Goudse kaas in Colombia

Colombia is een land waar je fantastisch lekker kunt eten. Alleen de kaas, tjsa… die is wat flauw. Dat ontdekte ook de in Gouda geboren Tobias Rijnsdorp toen hij in 2013 zes maanden in Cali woonde. Hier ontstond het idee om in Colombia kaas te gaan maken, echte Goudse kaas. Nu, vier jaar later, liggen de eerste kazen op de plank.

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) had me al verteld dat een Nederlandse kaasboer met subsidie vanuit het Dutch Good Growth Fund kaas maakt in Colombia. Het was alleen wel erg toevallig dat deze man de eerste avond dat ik in Bogota ben ‘mijn’ woonkamer binnenstapt. Via Airbnb verblijf ik bij een Colombiaans stelletje en Tobias blijkt met hen bevriend. Niet echt de kaasboer zoals ik me had voorgesteld denk ik, terwijl ik hem de hand schud. Ik had een grote stugge man in gedachten, niet deze vlotte kerel die iets jonger is dan ik. Helaas blijkt een afspraak om meer te horen over zijn onderneming er niet in te zitten; hij gaat de volgende dag met vakantie.

Wanneer ik op Koningsdag Jop Blom interview over sociaal ondernemerschap blijkt het lot toch een handje te helpen en brult hij ‘Tobias!!!!’. Die loopt aan de overkant van de straat en Jop geeft me een ellenboog – ‘Je moet hem even ontmoeten, hij heeft een gaaf project!’. Tobias blijkt zijn vakantie onderbroken te hebben voor de koningsdagreceptie van de Nederlandse ambassadeur en is op zoek naar een oranje das. Hij heeft voor die avond de poffertjeskraam geregeld, en bovendien is de drukbezochte receptie een perfecte gelegenheid om het Nederlandse deel van zijn afzetmarkt te vertellen hoe het met zijn kaasplannen staat.

Tobias laat de oranje das voor wat het is en schuift aan. Hij vertelt me dat het plan om Nederlandse kaas te gaan maken is ontstaan tijdens zijn afstudeeronderzoek voor zijn studie Tropische Landbouw in Cali. Omdat goede Goudse kaas simpelweg niet te krijgen was, brachten Tobias en bezoekende familie of vrienden vaak een stuk mee. Dit viel zo goed in de smaak dat Tobias overtuigd raakte dat Colombianen toe zijn aan een beter kaasassortiment dan wat er nu in de supermarkt ligt.

De eerste melk komt binnen. Foto door Felice Hofman

Van droom naar kaas
Ik ben verbaasd dat de kaasplannen overeind zijn gebleven toen Tobias na zijn afstuderen aan het werk ging op de duurzaamheidsafdeling van Heineken. Hij had immers geen ervaring met kaasmaken, laat staan met kaasmaken in Colombia. Waar begin je dan zo’n droom? ‘Gewoon in Nederland’, vertelt Tobias. Nadat hij ontslag nam bij Heineken is hij stage gaan lopen bij twee Nederlandse kaasmakerijen. Het kaasvak bleek hem te liggen en zijn gedachte dat de Colombiaanse zuivelsector mogelijkheden biedt werd gesterkt door een positief markrapport van RVO en Business Bridge over Nederlandse kansen in deze sector. Bij kaasmakerij Van Vliet uit Oudewater vond Tobias tijdens zijn stage niet alleen de kennis die hij nodig had – het bedrijf maakt al generaties lang kaas – ook waren zij geïnteresseerd in overzeese kaasproductie en een partnerschap.

In maart 2016 vertrok de kersverse kaasmaker naar Bogota om zijn plannen te concretiseren en een marktstudie uit te voeren naar de mogelijkheden van kaasmaken in de regio Cundinamarca. In deze tropische hoogvlaktes wordt veel melk geproduceerd en waar goede melk te vinden is, is lekkere kaas dichtbij. Mij lijkt dat het een grote stap moet zijn geweest om daadwerkelijk naar Bogota te vertrekken, maar Tobias legt me uit dat de startsubsidie die hij heeft ontvangen uit het Dutch Good Growth Fund de stap kleiner maakte. Dit fonds van Buitenlandse Zaken ondersteunt Nederlandse MKB-ers die duurzaam willen investeren in opkomende markten en ontwikkelingslanden.

Sociaal ondernemerschap
Eigenlijk ziet Tobias zichzelf meer als sociaal ondernemer, dan als kaasmaker. Dit betekent uiteraard ook iets voor de opzet van zijn onderneming. Economische stabiliteit en werkgelegenheid zijn van groot belang voor de boeren in de regio Cundinamarca, dat heeft geleden onder de oorlog met de FARC. Voorwaarde voor de productie van kaas was dus niet alleen dat het rendabel zou zijn; ook de productiewijze en samenwerkende partijen waren van groot belang. Tobias was opgelucht toen het haalbaar bleek om te gaan samenwerken met een coöperatie van kleine boeren, in plaats van met grote melkleveranciers. Hij sloot een joint venture met een zuivelcoöperatie in het dorp Monquentiva, die in het rapport van RVO al als interessante partner naar voren kwam. Machines en kennis kwamen over uit Nederland; hulp en handel zoals Ploumen het vast voor zich heeft gezien!

Doordat de melk van de 54 kleine boeren (met 10 tot 30 koeien) nu wordt omgezet in ambachtelijke Goudse kaas, wordt er waarde toegevoegd aan de lokale melkketen. Tobias legt me uit dat jonge boeren in het dorp worden getraind om zelfstandig kaas te maken. De boeren krijgen zo meer inkomsten uit hun melk en er is extra werkgelegenheid. Overigens zijn ook de paarden uit het dorp getraind – zij komen iedere ochtend en avond melk leveren en brengen de melkkannen zonder begeleiding weer naar huis. Tobias ziet in deze prachtige omgeving kansen om zijn ambachtelijke bedrijf te koppelen aan ecotoerisme, waarmee Monquentiva op de kaart kan worden gezet.

Kwaliteitstest door de Nederlandse ambassadeur Jeroen Roodenburg (met links Tobias en rechts de voorzitter van de coöperatie)

 Die avond zie ik op de receptie van de Nederlandse ambassadeur hoe enthousiast iedereen op Tobias en zijn plannen reageert. De bestellingen stromen binnen terwijl de kaasmakerij op dat moment nog niet eens draait. Bij het lezen van dit interview zijn de eerste kazen inmiddels klaar. Jeroen Roodenburg, de Nederlandse ambassadeur, is komen proeven. Echte Goudse kaas!

Op mijn vraag of Tobias van plan is Colombia te blijven, antwoordt hij dat het zijn doel is om de kaasmakerij te laten slagen. Als dat lukt, dan blijft hij. Last van heimwee heeft hij niet, maar het is wel zoeken naar balans. Balans tussen zijn spannende en onvoorspelbare toekomst, en de wetenschap dat zijn vrienden in Nederland zich aan het settelen zijn. Voor twijfels is er echter niet veel tijd. Tobias haalt zijn schouders op; ‘Ik ben vrijgezel, ik heb me niet in grote schulden hoeven steken en ik vind Colombia fantastisch. Wat heb ik te verliezen?’. En dat zou ik eerlijk gezegd ook niet weten.

Meer informatie over Tobias en zijn kaas? Zie https://quesogouda.wordpress.com of stuur hem een mailtje op tobias.rijnsdorp@gmail.com.

Voor meer mooie foto’s van Felice Hofman, zie www.rugzakvolreizen.nl